Święta z van Dyckiem

Kilka dni temu, 22 marca, minęła rocznica urodzin Antoona van Dycka, jednego z największych malarzy katolickich, pochodzącego z Antwerpii we Flandrii (dzisiejsza Belgia). Choć żył zaledwie 42 lata, zdążył namalować bardzo wiele dzieł i już za życia zrobił zawrotną karierę (co nie udało się na przykład van Goghowi). Urodził się jeszcze w XVI stuleciu, w 1599 roku. Był uczniem Hendricka van Balena, a później Petera Paula Rubensa. Ten ostatni przyjął go także na swego współpracownika. W latach 20. XVII wieku działał we Włoszech, potem wrócił do Antwerpii, a od 1632 roku został malarzem na dworze króla Anglii Karola I. Tam też przebywał do końca życia. Zmarł w grudniu 1641 roku w Londynie i został pochowany w katedrze westminsterskiej.

Słynne były jego portrety, ale znaczną część jego twórczości stanowiły dzieła religijne. Dynamiczne, emocjonalne, bardzo kolorowe, są świetnym przykładem rozwiniętej sztuki katolickiego baroku, ilustrującej triumf Prawdy, który przychodzi przez cierpienie.

Z van Dyckiem związane też jest interesujące polonicum: w 1640 roku przez pewien czas towarzyszył on w podróży królewiczowi polskiemu Janowi Kazimierzowi Wazie po jego zwolnieniu z francuskiego więzienia (w którym zamknął go słynny kardynał Richelieu). Namalował też portret, który przedstawia albo samego Jana Kazimierza, albo jego brata Aleksandra Karola.

Nadchodzi Wielkanoc, dziś wieczorem celebrowane będą Msze Wieczerzy Pańskiej, potem będziemy rozważać modlitwę Chrystusa w Ogrójcu, Drogę Krzyżową, Mękę Pańską... A po ciszy Wielkiej Soboty nadejdzie niedziela Zmartwychwstania. Pomyślałam sobie, że możemy spędzić ten czas, rozważając te zbawcze wydarzenia w oparciu o obrazy van Dycka; da się z nich ułożyć prawie kompletny cykl Męki Pańskiej. Niech to będą moje życzenia świąteczne dla Państwa.

Zaczynamy od węża miedzianego zawieszonego na palu przez Mojżesza podczas wędrówki Izraelitów po pustyni do Ziemi Obiecanej — bo jest to starotestamentowa zapowiedź zbawczej ofiary krzyżowej Mesjasza.

Źródła ilustracji: Wikipedia, domena publiczna