Ostatnie miejsce w rankingu zaufania

W opublikowanym kilka dni temu dorocznym rankingu zaufania Holendrów do instytucji publicznych Kościoły zajęły ostatnie, jedenaste miejsce. Ufa im tylko około 30% obywateli — i liczba ta jest stabilna od lat. Co ciekawe, podobną nieufność Holendrów jak Kościoły wzbudza prasa: od lat ufa jej również tylko około 30% ludzi. W ostatnich latach nie zdarzało się jej jednak spaść poniżej tego progu, podczas gdy zaufanie do Kościołów na przykład w 2013 roku wynosiło tylko 28,7%.

Najwyższym zaufaniem cieszą się: policja, sędziowie i wojsko. W środku stawki są politycy: urzędnicy, parlament, Unia Europejska. Spada natomiast zaufanie do instytucji ekonomicznych: wielkich przedsiębiorstw i banków. Plasują się one w rankingu pod politykami, a nad prasą i Kościołami.

	Zaufanie	2017	2012
1.	Policja	74,5%	67,7%
2.	Sędziowie	72,9%	68,8%
3.	Wojsko	64,8%	59,3%
4.	Inni ludzie	62,2%	58,3%
5.	Urzędnicy	45,5%	44,3%
6.	Unia Europejska	43,1%	39,2%
7.	Niższa izba parlamentu	40,8%	36,3%
8.	Banki	39,9%	41,6%
9.	Wielkie przedsiębiorstwa	39,4%	45,3%
10.	Prasa	31,9%	30,9%
11.	Kościoły	31,2%	31,0%

Ogólnie zaufanie do instytucji publicznych w ostatnim roku lekko wzrosło; najbardziej do Unii Europejskiej — o 7%, do policji — o 4,2%, i do niższej izby parlamentu — o 4%. Można jednak uznać, że wzrost zaufania do instytucji politycznych, z UE na czele, jest dość niezrozumiały, wziąwszy pod uwagę panujące obecnie w Holandii nastroje. Wyniki ubiegłorocznych wyborów do parlamentu i tegorocznych do części samorządów nie przyniosły poprawy sytuacji politycznej. Nasilają się problemy związane z korupcją, imigracją islamską, obciążeniami podatkowymi i cięciami budżetowymi. Rządzące partie są powszechnie krytykowane, choć nie tracą władzy — aczkolwiek raczej głównie z braku silnej i wyrazistej opozycji. W mediach społecznościowych nazywane są kartelpartijen, partiami kartelowymi, ponieważ — podobnie jak w Niemczech — tak dobrze chronią się nawzajem przed utratą stołków, że mimo niechęci i frustracji niemałej części społeczeństwa nie następuje zmiana władzy. Być może sondaż za 2018 rok, którego wyniki opublikowane zostaną wiosną przyszłego roku, ukaże już inny obraz.

Skąd jednak tak niskie zaufanie Holendrów do Kościołów? Z pewnością, podobnie jak w innych historycznie protestanckich państwach, głębokie ślady pozostawiła dawna antykatolicka i antyrzymska propaganda. Mówi się, że protestanci odeszli od wiary (Holandia jest jednym z najbardziej zateizowanych krajów Europy), ale nie od niechęci do katolików. Niestety, holenderski sondaż nie rozróżnia Kościołów protestanckich i katolickiego, lecz łączy wszystkie Kościoły w jednym pytaniu. Takie dane są natomiast dostępne dla Niemiec (badanie instytutu Forsa dla RTL z 2017 r.). Kościołowi katolickiemu ufa 13% mieszkańców byłego NRD i 30% dawnego RFN, a Kościołowi ewangelickiemu — odpowiednio 34% i 57%. (Co ciekawe, obecnemu papieżowi, Franciszkowi, ufa 40% Niemców ze Wschodu i 57% z Zachodu).

Ale przyczyn nieufności Holendrów do Kościołów musi być więcej. Z pewnością są wśród nich nagłaśniane przez media skandale seksualne oraz antyklerykalna propaganda silnej w Holandii skrajnej lewicy, ale uzyskanie pełnego obrazu przyczyn tego zjawiska jest niemożliwe bez pogłębionej analizy.

Jak wyglądają holenderskie wyniki zaufania do instytucji publicznych w porównaniu z Polską? Nie jest łatwo to stwierdzić, ponieważ polskie sondażownie stosują inne zestawy pytań niż holenderskie. Według badań CBOS z marca 2018 r. urzędnikom ufa 54% Polaków, Unii Europejskiej — 53%, parlamentowi — 34%, sądom — 33%, gazetom — 27%. W innym pytaniu (nie o zaufanie, lecz o ocenę pracy) 68% Polaków dobrze ocenia policję, 59% — wojsko, 54% — Kościół rzymskokatolicki. Wcześniej podobną ocenę polski Kościół otrzymał w 2016 r. (55%), ale na przykład w 2011 r. było to 62%, a we wrześniu 2017 r. — 61%.

Można podsumować, że w Holandii Kościołom ufa 31%, podczas gdy liczy ona 42% chrześcijan (ale tylko 15% praktykujących) i ok. 50% ateistów. Natomiast w Polsce Kościół rzymskokatolicki ocenia dobrze ok. 55%, podczas gdy żyje w niej ponad 90% katolików (ponad 80% praktykuje przynajmniej nieregularnie) i ok. 5% ateistów.

Źródła: cbs.nl, nos.nl, cbos.pl, tvp.info, dw.com