Budowlą tą są łaźnie rzymskie
zbudowane w miejscowości noszącej dziś nazwę Heerlen, a w czasach
rzymskich Coriovallum, położonej na południowym wschodzie kraju, w
Limburgii. Do obecnych czasów zachowały się stosunkowo nieźle,
jak na budowlę liczącą dwa tysiące lat, i stanowią dziś muzeum
(Thermenmuseum).
Do tej pory uważano, że łaźnie
zostały zbudowane w 125 roku n.e. Jednak trzyletnie badania
połączonego zespołu uczonych z Holandii, Belgii, Niemiec i Francji
przesunęły datę ich powstania na rok 40. Oznacza to, że zbudowano je zaledwie około dziesięciu lat po śmierci i zmartwychwstaniu Jezusa
Chrystusa, niedługo po ukamienowaniu Szczepana, i jeszcze zanim św.
Paweł zaczął zakładać Kościoły oraz pisywać do nich swoje słynne listy.
A cztery Ewangelie miały zostać napisane dopiero za 30-60 lat!
 |
| Fragment łaźni w Heerlen. Źródło: Wikimedia Commons/Kleon3 |
Jak pisałam niedawno w tekście „Holandia i Niemcy zgłaszają słynny rzymski limes na listęŚwiatowego Dziedzictwa UNESCO!”, w granicach imperium rzymskiego leżała cała południowa połowa terytorium dzisiejszej Holandii i oczywiście cała Belgia. Tereny te zostały włączone do imperium w 12 roku p.n.e., po podbiciu zamieszkujących je plemion germańskich: Batawów, Sykambrów, Fryzów i Chauków przez rzymskiego wodza Druzusa, któremu cesarz August polecił umocnić północną granicę imperium i oprzeć ją na Renie. Gdy na drugim krańcu imperium, w maleńkim Betlejem żydowskim Najświętsza Maryja Panna wydawała na świat Zbawiciela – był to rok 7/6 p.n.e. – to bezpośredni, choć dalecy przodkowie dzisiejszych Holendrów i Belgów byli już mieszkańcami tego samego państwa co Święta Rodzina!
Łaźnie z Heerlen są nie tylko
najstarszą, lecz także największą i najlepiej zachowaną budowlą
rzymską z terenów dzisiejszej Holandii. W czasach świetności
miały fasadę długości 48 m i wysokości 8-10 m oraz ćwierć hektara powierzchni. Zostały wykonane
w całości z kamienia i to właśnie, oprócz analizy wszelkich
zachowanych w pobliżu zabytków, doprowadziło uczonych do ustalenia
daty ich powstania na rok 40. Później zwyczaje budowlane się
zmieniły. Wiadomo również, że łaźnie były czterokrotnie
rozbudowywane. Kurator Karen Jeneson z Thermenmuseum stawia hipotezę,
że szybka rozbudowa świadczy o szybkim romanizowaniu się
miejscowej ludności germańskiej, która przejmowała od Rzymian ich
zwyczaje, w tym upodobanie do częstych kąpieli. Odbywały się one
właśnie w łaźniach publicznych, gdyż na budowę łazienki z
wanną i gorącą wodą w prywatnych domach mogli sobie pozwolić
jedynie najbogatsi. Ale łaźnie służyły nie tylko do kąpieli;
były jednocześnie saunami, siłowniami i miejscami spotkań
towarzyskich, a czasem pełniły też rolę domów schadzek.
Dzięki dobremu stanowi zachowania
dokładnie wiadomo, z jakich pomieszczeń składał się cały
kompleks. Zadaszona kolumnada prowadziła do szatni (apodyterium),
sauny (sudatorium), dwóch małych basenów z zimną wodą
(frigidaria), ogrzewanego pokoju do masażu (tepidarium)
oraz łaźni z gorącą wodą (caldarium). Zachowały się
pozostałości hypocaustum (czyli centralnego ogrzewania
podłogowego, oraz fragment mozaiki podłogowej w jednym z
frigidariów. Koło łaźni znajdował się też wolnostojący basen
(natatio) i miejsce do uprawiania sportów siłowych
(palaestra).
 |
| Rzymski hełm z monogramem Chrystusa z Kessel. Źródło: Wikimedia Commons/Kleon3 |
Z łaźni w Heerlen korzystali zarówno
żołnierze, których na tym położonym koło limesu obszarze było
dużo, jak i cywile. Czy byli wśród nich chrześcijanie? Nie mamy
na to, i zapewne nigdy nie będziemy mieli, żadnego dowodu, ale
wiemy, że chrześcijanie byli obecni na tych terenach wcześnie.
Chrześcijaństwo wcześnie przenikało choćby do armii rzymskiej. I
choć najwcześniejszy bezpośredni dowód późnorzymski żelazny
hełm ozdobiony greckimi literami XP, czyli monogramem Chrystusa,
znaleziony 50 km na północ od Heerlen, w Kessel, jest datowany na
drugą połowę IV wieku, to brak wcześniejszych zabytków
chrześcijańskich wynika oczywiście z faktu, że jawne
demonstrowanie wiary w Jezusa Chrystusa zaczęło być możliwe
dopiero po edykcie Konstantyna. W tym samym okresie powstało również
pierwsze biskupstwo na tych ziemiach, w Tongeren (40 km od Heerlen).
Na stronie holenderskiego radia i
telewizji NOS można obejrzeć dwuminutowy materiał, w którym
kurator z Thermenmuseum opowiada o najnowszym odkryciu i o samych
łaźniach. Jest oczywiście nakręcony na terenie łaźni i zawiera
też wizualizacje :)
https://nos.nl/video/2322419-romeins-badhuis-heerlen-blijkt-oudste-gebouw-van-nederland.html
Przy okazji bardzo polecam stronę
archeologieopdekaart.nl, która zawiera interaktywną mapę
wykopalisk i zbiorów archeologicznych z terenu Holandii wraz z
opisami, w podziale na wszystkie kolejne epoki, zaczynając od epoki
kamiennej. Dla fascynatów archeologii i historii starożytnej
niezbędne narzędzie planowania wycieczki :)
Źródła: 1limburg.nl,
thermenmuseum.nl, archeologieopdekaart.nl, Wikipedia
Komentarze
Prześlij komentarz