Przy okazji styczniowej wizyty prymasa Holandii kardynała Wima Eijka w Polsce w mediach relacjonujących wizytę oraz podczas sympozjum na Akademii Teologicznej często poruszano bolesny temat burzenia kościołów w tym kraju. Dziś już się na szczęście tego niemal nie czyni, a wycofane z kultu (tego nie da się uniknąć, biorąc pod uwagę tragiczną demografię…) budowle kościelne są najczęściej zamieniane na przestrzenie do użytku kulturalnego i społecznego lub przebudowywane na mieszkania. Ale od lat pięćdziesiątych do osiemdziesiątych zburzono w Holandii kilkadziesiąt lub nawet kilkaset świątyń, z których większość miała charakter zabytkowy i cechowała się wysokimi walorami artystycznymi. A sposób działania i wypowiedzi burzycieli wskazywały, że często działo się to wręcz „z nienawiści do wiary” – zupełnie jak w krajach zajętych przez sowietów. W opisach tych wydarzeń często powtarza się wątek, że decyzje o burzeniu kościołów wywoływały protesty społeczeństwa i ludzie usiłowali się im przeciwstawić…
Zdjęcia zburzonych kościołów i informacje na ich temat są łatwo dostępne w holenderskim internecie, ponieważ istnieją zarówno wyspecjalizowane instytucje (np. Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed), jak i szerokie kręgi sympatyków tych nieistniejących już świątyń, które dbają o przechowanie o nich pamięci. Dla wielu osób sprawa ta mimo upływu czterdziestu i więcej lat jest nadal bardzo bolesna i często dzielą się one wspomnieniami na mediach społecznościowych: „W tym kościele miałam pierwszą komunię…”; „Do tego kościoła chodzili moi rodzice…” i tak dalej.
Zdjęcia i informacje zawarte w obecnym tekście pochodzą w większości z profilu p. Hermana Wesselinka na Instagramie. Bardzo dziękuję panu Hermanowi za zgodę na ich wykorzystanie i polecam jego profil. A na końcu podaję linki do wcześniejszych tekstów na blogu „Adoptuj kościół w Holandii” poświęconych trzem wyjątkowo pięknym zburzonym kościołom.
Kościół rzymskokatolicki św. Gerarda Majelli przy ul. Wenckebachstraat w Hadze (1923-1924).
Architekt: Jan Stuyt (1868-1934).
Rozebrany w 1982 roku.
Zastąpiony małą kaplicą w zespole mieszkalnym, która także została zamknięta w 2010 roku.
Zdjęcie z około 1925 roku.
Kościół rzymskokatolicki św. Józefa przy ul. Van Limburg Stirumstraat w Hadze (1886-1888).
Architekt: Evert J. Margry (1841-1891).
Rozebrany w 1975 roku.
Bogato zdobione wnętrze z ceglanymi sklepieniami gwiaździstymi w stylu
neogotyckim.
Zdjęcie: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed / G.J. Dukker,
1971
Kościół rzymskokatolicki św. Lidwiny, czyli Frankelandsekerk w Schiedam (1858-1859)
Architekt: B.M. Schreijer.
Rozebrany w 1969 roku.
Zdjęcie od południa, Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed /
G.J. Dukker, 1969
Był największą z trzech świątyń zaprojektowanych przez B.M. Schreijera. Zastąpił pobliski tajny
kościół, a jego budowa była konieczna ze względu na gwałtowny wzrost liczby
katolickich robotników. Dzięki kultowi św. Lidwiny kościół przez wiele lat przyciągał
z daleka wielu pielgrzymów. W latach 60. XX wieku centrum miasta wyludniło się,
a frekwencja w kościołach znacznie spadła. Ostatnią mszę odprawiono we wrześniu
1968 r., a wiosną 1969 r. kościół trwale zniknął z pejzażu miasta Schiedam. Na
początku lat 70. na miejscu kościoła wybudowano mieszkania.
Zdjęcie od wschodu, Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed /
G.J. Dukker, 1965
Architekt: P.J.H. Cuypers.
Rozebrany w 1982 roku.
Był to drugi rzymskokatolicki kościół parafialny w mieście po przywróceniu hierarchii biskupiej (1853). Kiedy w 1956 r. utworzono nową diecezję Groningen-Leeuwarden, podniesiono go do rangi katedry. Siedziba biskupa pozostawała w tym kościele aż do jego zamknięcia w 1970 r. Po rozbiórce w lipcu 1982 r. na jego miejscu zbudowano nową bibliotekę uniwersytecką.
Zdjęcie od strony północno-wschodniej, Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed / A.J. van der Wal, 1969
Architekt Alfred Tepe (1840-1920)
Rozebrany w 1972 roku.
Trójnawowy, neogotycki kościół halowy zastąpił kościół z 1845 roku, który stał się zbyt mały. Projekt inspirowany był gotykiem westfalskim. Kościół był pierwszym większym kościołem rzymskokatolickim w Utrechcie, zburzonym w wyniku sekularyzacji rozpoczętej w latach 60. XX wieku. Na jego miejscu wybudowano zespół apartamentowców i małą kaplicę, która obecnie również została wycofana z kultu. Obecnie mieści się w niej ośrodek opieki dziennej.
Zdjęcie: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed / A.J. van der Wal, 1970
Kościół Holenderskiego Kościoła Reformowanego Koepelkerk
przy ul. Stadhouderskade w Amsterdamie (1878-1884).
Rozebrany w 1972 roku.
Budowla centralna z elementami neogotyckimi była unikatowa w XIX-wiecznym Holenderskim Kościele Reformowanym. Obecnie na jego miejscu stoi hotel Marriott.
Zdjęcie od wschodu, Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed / G.J. Dukker, 1971
Wcześniejsze teksty na naszym blogu, prezentujące wyjątkowo cenne zabytkowe kościoły, które zostały niestety zburzone:
Komentarze
Prześlij komentarz